مونته سوری چیست؟

مونته سوری نوعی رویکرد و روش جامع آموزشی در زمینه خلاقیت کودکان با پیشینه ای بیش از یک قرن است که مبنای کار با کودک را اصول حاکم بر رشد طبیعی و نیازهای فردی هر کودک قرار می دهد. آموزش کودکان به روش مونته سوری در بسیاری از کشورهای جهان متداول است.

خانم "ماریا مونته سوری" نخستین پزشک زن در قرن نوزدهم میلادی در ایتالیا بود که با بکارگیری روش " مشاهدۀ علمی "و پژوهش بر ساختارهای ذهنی – روانی کودکان در فرآیند رشد، رویکردی را مبنا نهاد که در آن "ذهن جاذب" کودکان 2.5 تا 6 سال از مناسب ترین محیط برای پرورش و شکوفایی بهره مند شود. 

در محیط مونته سوری کودکان با دسترسی به مواد و ابزار کاربردی خاص، ابتدا از راه حواس و سپس با تفکر ، ویژگی های جهان پیرامون خود را تجربه و کشف می کنند و همزمان با در اختیار داشتن تجهیزات مناسب مهارت های علمی زندگی را تمرین کرده و از زندگی و یادگیری در خانۀ خود لذت میبرند. 

 
کلاس مونته سوری

دکتر ماریا مونته سوری معتقد است آموزش خلاقیت به کودکان بهتر است  از 2.5 سالگی شروع شود و به نیازهای کودکانه و حیاتی آنها در قالب انجام فعالیت هایی که زندگی طبیعی را به کودکان تداعی می کند توجه شود. در این کلاس ها غالبا کودکان 2.5 تا 6 ساله در یک کلاس هستند و در کنار هم آموزش می بینند. این امر به هم آموزی آنها کمک می کند و در ضمن کودکان می آموزند چگونه با دوستان بزرگتر و کوچکتر از خود رفتار مناسب داشته باشند و روابط اجتماعی آنها را پیشرفت می دهد. 

 وسایل مونته سوری به گونه ای ساخته و طراحی شدند که هر فعالیت روند منطقی و منظمی را دنبال می کند و علاوه بر اینکه هر وسیله مفهومی معین را به کودک می آموزد اهداف غیر مستقیمی را نهفته دارد که پیش نیاز تمرینات پیشرفته تر است. در ضمن در بیشتر وسایل کنترل خطا وجود دارد تا خود کودک در آخر تمرین درست یا نادرست انجام دادن تمرین را بررسی کند. 

 تمامی وسایل در محیط کلاس مونته سوری در سایز کودک است و کودک قادر به انجام فعالیت هایی در همین جهت کلاس آموزش خلاقیت به کودکان است که بزرگترها همانند آنها را انجام میدهند. 

محیط کلاس مونته سوری کاملا آرام است و کودکان می آموزند که باید به حقوق دیگران احترام بگذارند. ولی در عین حال هر کودکی می تواند آزادانه در کلاس به تکرار فعالیت مورد علاقه خود که قبلا آنرا آموخته مشغول شود. البته حدود آزادی کودک در کلاس را آموزگار باید معین کند. 
 

محیط مونته سوری

 نقش آموزگار در این روش آزاد گذاشتن هر کودک در آموختن است. در اصل در این روش آموزگار بیشتر جنبه یک مشاهده گر است تا چه از لحاظ علمی و چه از لحاظ نظری خصوصیات فردی هر کودک را مورد مطالعه قرار دهد و بطور غیر مستقیم او را هدایت کند. به زبان دیگر معلم مونته سوری باید بطور غیر مستقیم آتش و التهاب کودک برای آموختن را دامن زند. 

 در طول کلاس مونته سوری آموزگار نقش مهمی را بازی میکند. او نباید اصرار کند که کودک تمرینات را تکرار کند یا نباید کاری کند که کودک احساس کند که نمیفهمد یا تمرینات را اشتباه انجام داده. مربی زیاد مشاهده میکند چون فقط زمانی که مربی مشاهده میکند میتواند متوجه نقص های کودک شود و آن زمان است که میتواند او را راهنمایی کند.
 اهداف کلی که در تمرینات مونته سوری وجود دارند عبارتند از:

 نظم: وجود نظم و رسیدن به این نظم، کودک را به حس آرامش میرساند و باعث میشود بیشتر و سریعتر پیشرفت کند. 

 هماهنگی: تمرینات باعث هماهنگی حرکات و کنترل ماهیچه های کودک میشود. 

 تمرکز: کودک برای رسیدن به آرامش احتیاج به تمرکز دارد. این تمرینات تمرکز کودک را برای انجام درست کار بر طبق الگویی که باید انجام دهد بالا میبرد و باعث رسیدن کودک به آرامش میشود. 

 استقلال: این تمرینات حس استقلال و عدم وابستگی را در کودک گسترش میدهد و از این حس استقلال به حس لذت و رضایت میرسد که موجب تقویت حس اعتماد به نفس در او میشود. 

 نکته مهمی که در روش مونته سوری باید به آن توجه شود این است که در این روش هر کودک بر اساس توانایی های فردی خود پیشرفت میکند.