وقتی کودکی با خودش بازی می کند آموزه های ارزشمندی را به دست می آورد. او یاد می گیرد چطور با مسائل زندگیش کنار بیاید.
تنهایی بازی کردن به شکل گیری شخصیت فردی کودکتان کمک می کند و به او یاد می دهد چطور وقتی در گروه های کوچک قرار می گیرد، در میان انبو ه جمعیت و زمانی که تنها است شاد باشد.
به کودک یاد بدهید سرگرمی های فردی داشته باشد
کودکانی که بلد هستند به تنهایی بازی کنند برای چنین لحظاتی خلاق می شوند. آنها می توانند بدون اضطراب از تنهایی به علاقه مندی هایشان بپردازند. وقتی کودک بزرگ می شود به این درک می رسد که بعضی از لحظات نیاز به خلوت و تنهایی خودش دارد. او اعتماد به نفس بیشتر بیشتری خواهد داشت و می تواند نیازهای فردیش را برآورده کند.
تخیل قوی تر
کودکانی که تنها بازی می کنند کودکانی خلاق و خیال پرداز هستند. بازی با قهرمان های خیالی، پرنسس ها و شاهزاده ها و حیوانات نشانه خلاقیت وهوش کودک است. پس هرگز در این لحظات در بازی کودک مداخله نکنید.
شکل گیری شخصیت کودکان با تنهایی بازی کردن
رشد شخصیت مستقل اجتماعی
کودکانی که تنهایی بازی کردن را یاد می گیرند احساس استقلال بیشتری نسبت به کودکان وابسته تجربه می کنند. آنها برای برآوردن نیازهایشان وابسته به فرد یا اطرافیانشان نیستند. این استقلال اجتماعی به آنها کمک می کند تا در موقعیت های متفاوت سخت گیری نکنند و با شرایط کنار بیایند. تنها بازی کردن باعث نمی شود کودکتان خجالتی و کمرو بار بیایداو فقط یاد می گیرد لحظات تنهایی اش را پر کند بدون اینکه منتـــظر دیگری باشد تا خلوت تنهایی اش را با بازی پرکند.
ایجاد آرامش
بازی کردن در محیط های پر سر و صدا و سرگرم شدن با بچه های دیگر باعث تنش و خستگی می شود. گاهی لازم است او تنها بازی کند تا آرامش و تمرکز پیدا کند. کودک به آرامش نیاز دارد. اگر او از صبح زود تا بعداز ظهر در مهدکودک است باید در خانه کمی تنها بازی کند تا آرامش و تمرکز داشته باشد.
به کودک یاد بدهید چگونه خودش را آرام کند
کودک به این اطمینان قلبی نیاز دارد که پدر و مادرش در کنارش هستند و هرگز رهایش نمی کنند. اما او باید یاد بگیرد گاهی بدون تکیه به پدر و مادرش به خودش آرامش بدهد، سرگرم شود و یاد بگیرد. او باید بداند که همیشه می تواند روی پدر و مادرش حساب کند اما همچنین او باید یاد بگیرد که بعضی از مشکلات و مسائلش را به تنهایی حل و رفع کند. تنهایی به او کمک می کند تا احساساتش را بهتر درک کند و ارتباطش با پدر و مادر، اعضای خانواده و دوستانش را تقویت می کند.
احساس راحتی را در خلوت تنهایی کودک جدی بگیرید
حتی اگر خیلی دوست داشته باشید اما نمی توانید 24 ساعت شبانه روزتان را در اختیار کودک قرار بدهید. شما کارهای دیگری نیز دارید که علاوه بر نفع شخصی تان بخشی از نیازهای کودک تان را برآورده می کند. اگر کودک یاد بگیرد خودش را سرگرم کند شما هم بدون نگرانی می توانید به کارهایتان برسید. توجه به موقع و به اندازه شما به کودک احساس تنهایی و نادیده گرفتن را در او کم می کنداو به مرور زمان بین تنهایی بازی کردن، سرگرم شدن با پدر و مادر و بازی کردن با دوستان تمایز و حد و اندازه قایل می شود.
کودک را برای مدرسه رفتن آماده کنید
یک کودک پیش دبستانی که مهدکودک هم نرفته است پدر و مادرش را تنها همبازی هایش می داند و می شناسد. اما پدر و مادر باید به او یاد می دادند که گاهی هم با خودش بازی کند او باید یاد بگیرد پدر و مادرش ممکن است در بخشی از زندگی او حضور نداشته باشند.
تنها بازی کردن به کودک آمادگی رفتن به مدرسه را می دهد بدون این دردسر که تا مدت ها پشت در کلاس بنشینید تا اطمینان پیدا کند که شما هستید. او نباید به شما وابسته باشد چون یک روز بالاخره باید به مدرسه برود در حالی که پدر و مادرش سر کلاس نیستند. او نباید از نبودن شما بترسد و باید یاد بگیرد چگونه خودش را آرام کند و دوستان جدید را جستجو کند.
به خلوت و تنهایی خودتان احترام بگذارید
هر کسی نیاز به اوقات تنهایی ویژه خودش دارد. کودک باید یاد بگیرد چگونه خودش را مشغول کند و به همین ترتیب بفهمد شما نیز نیاز به اوقات شخصی خودتان دارید. تنها وقت گذراندن شما به او یاد می دهد این یک حق شخصی است و هر کسی حتی خود او می تواند از آن لذت ببرد. اگر مثلا شما اوقاتی از روز را کتاب بخوانید یا موسیقی گوش بدهید یا فیلم ببینید او هم یاد می گیرد برای اوقات شخصی خودش برنامه ای تدارک ببیند. تنهایی نقاشی بکشد. کارتون تماشا کند. بازی کند یا کتاب بخواند.
شکل گیری شخصیت کودکان با تنهایی بازی کردن
باور غلط درباره تنها بازی کردن کودکان
پدر و مادرهای زیادی از ناتوانی کودکشان برای سرگرم کردن خودشان شکایت می کنند. آنها از اینکه کودک شان گریه می کند و بلد نیست تنهایی بازی کند نگران می شوند. اما دلیل این مساله دیدگاه ها و باورهای غلط در باره استقلال در بازی کردن است.
1ـ بچه های کوچولو نمی توانند خودشان را سرگرم کنند.
«نوزاد وابسته به پدر و مادر است و او نمی تواند نیازی از خودش رفع کند.»
کودکان نیاز به کمک دارند اما وابسته نیستند. آنها هم می توانند خودشان را با صداها و اشیای تازه ای که می بینند سرگرم کنند و محیط زندگی شان را تجربه کنند. مشغول شدن و تلاش برای سرگرم کردن نوزاد فرصت تجربه های شخصی را از او می گیرد. همه چیز به عادت دادن برمی گردد. اگر کودک را به آغوش، تغذیه و توجه بی وقفه عادت بدهید در تمام دوران کودکی با این مساله درگیر خواهید بود. متاسفانه بیشتر پدر و مادرها این اشتباه را در مورد فرزند اولشان می کنند.
2ـ اگر کودک تنها بماند و گریه کند به این معنی است که نمی تواند تنهایی بازی کند.
اگر کودک را تنها گذاشتید و او فورا گریه کرد یکی از این دلایل باعث گریه او شده اند:
کودک ناگهان و بدون توجه رها شده است. حتی کودکان نیز برای آنچه می بینند نیاز به دلیل و توجه دارند. باید به کودک بگویید چرا تنهایش گذاشته اید. نه اینکه ناگهان و بی دلیل او را در اتاق تنها بگذارید و بروید سراغ کارهای خودتان.
کودک به روش و شیوه شما عادت کرده است. اگر او را به بغل کردن، چرخاندن و سرگرم کردن عادت داده اید او نمی تواند متوجه رفتار شما بشود. کودکان خیلی زود عادت می کنند و عادت هایشان را به سادگی ترک نمی کنند.
3ـ بازی یعنی با هیجان زیاد کاری را انجام دادن، حرکت و فعالیت زیاد
بازی می تواند تفکر باشد. آیا هرگز به کودکتان یاد داده اید که فکر کند و با فکرها و تخیلاتش سرگرم شود؟آیا هرگز به کودکتان یاد داده اید به یک ترانه گوش بدهد و سرگرم شود؟ از همان ابتدا می توانید کودک را به سکوت و شنیدن تشویق کنید. شنیدن صدای محیط هم می تواند یک بازی باشد بدون اینکه نیاز به حضور یک فرد دوم یا سوم برای سرگرم شدن داشته باشد.
4ـ بازی در تخت پارک ها اسیر کردن کودک است
کودک باید در محیط امن بازی کند. وقتی او را در کودکی آزاد می گذارید هر لحظه باید نگران باشید که اتفاق نگران کننده ای برایش بیفتد. و باید مراقب و همراه کودک باشید. اما عادت دادن کودک به بازی در تخت پارک ها به شما اطمینان می دهد که او هم سرگرم است و هم امنیت دارد.
5ـ تنها بازی کردن یعنی رها کردن کودک
طبیعی است که پدر و مادر بخواهند در بازی با کودک مشارکت کنند و از بازی با او لذت ببرند اما همه لذت این نیست که همپای کودکتان بازی کنید. گاهی باید فقط ناظر بازی کودک و شاهد توانایی هایش باشید. مشارکت در بازی ممکن است باعث مداخله و کم تحرکی کودکتان شود. مثلا اگر همیشه در نقاشی کشیدن یا لگو ساختن کنار کودک باشید بعد از مدتی می بینید که این شما هستید نقاشی می کشید یا لگو می سازید و کودکتان فقط شما را تماشا می کند.
6ـ وقتی کودک ناکام و ناامید می شود پدر و مادر باید برای حل مشکلاتش پیش قدم بشوند
توجه و حمایت با مداخله و تلاش برای رفع و رجوع مشکلات فرق دارد. پدر و مادر وظیفه ندارند ناکامی های کودک را به هر شیوه ای جبران کنند. آنها فقط باید حامی و مراقب باشند. اگر همیشه برای حل مشکلات کودکتان پیش قدم بشوید و اجازه ندهید خودش تلاش کند او مسئولیت پذیر نخواهد بود.
7ـ بازی کردن با کودک وظیفه پدر و مادر است
بازی کردن با کودک برای ایجاد صمیمیت و دوستی بیشتر ضروری است. پدر و مادری که با کودکشان بازی می کنند رابطه بهتری با کودک برقرار می کنند و در تربیت موفق تر هستند. اما پدر و مادر برای شکل گیری شخصیت و استقلال کودک وظیفه دیگری نیز دارند آنها باید کودک را برای تجربه های شخصی آزاد بگذارند. این آزادی و مراقبت برای پرورش کودک سالم ضروری هستند.
شکل گیری شخصیت کودکان با تنهایی بازی کردن
5 راه آموزشی برای بازی کودک
1ـ محیط را طوری که کودک دوست دارد فراهم کنید. اگر می خواهید کودک در اتاقش تنها بازی کند ابتدا مطمئن باشید او اتاقش را دوست دارداسباب بازی ها، کتاب ها، عروسک ها باید در اختیار کودک قرار بگیرند و بازی کردن با آنها نباید با اجازه شما باشد.
2ـ بازی هایی را به کودک پیشنهاد بدهید که او بتواند تنهایی با آن سرگرم شود. تلویزیون دیدن بازی نیست. امـا خانه سازی یک بازی سرگرم کننده است که او می تواند بدون کمک دیگران بازی کند.
3ـ کودک را نباید در تنهایی رها کنید. تنها بازی کردن به این معنا نیست که او را تنها رها کنید. او باید از حضور شما در خانه مطمئن باشد. شما می توانید بخشی از کارهایتان را در اتاق کودک انجام بدهید. روی تخت دراز بکشید و کتاب بخوانید و کودک را تشویق کــنید با اسباب بازی هایش بازی کند.
4ـ کودک را به تنها بازی کردن عادت بدهید. او هر روز باید مدتی را تنها بازی کند تا به این شیوه عادت کند. تلاش برای ایجاد این استقلال را یکی از برنامه های بدون استثنا تان قرار بدهید.
5ـ محدودیت زمانی در نظر بگیرید.بعضی از کودکان به سختی این شرایط را می پذیرند. کودک را برای مدت طولانی در اتاق و میان اسباب بازی هایش رها نکنید. اگر نیم ساعت خودش را سرگرم کرد شما هم نیم ساعت او را به هر شیوه ای که می توانید سرگرم کنید. با هم حرف بزنید. بازی کنید. آشپزی کنید فیلم ببینید هرگز کودک را ساعت های طولانی رها نکنید.
