بازی کردن و جنب و جوش کودکان در هر شرایط, مهم ترین ویژگی یک کودک محسوب می شود. البته بازی کردن تنها مختص کودکان نیست و انسان در هر سنی سرگرمی و بازی های مناسب سن خود را پیدا می کند.
ولی اگر بدانیم بازی و نوع اسباب بازی که در اختیار کودکانمان قرار می دهیم تاثیر مستقیم در رشد ذهنی و افزایش مهارت های حرکتی او دارد حساسیت بیشتری در انتخاب اسباب بازی های او به خرج می دهیم.
كودك در جريان بازي پرورش فكري، عاطفي و جسمي و اجتماعي مي يابد زیرا بازی راهی برای ابراز و نشان دادن احساسات است و باعث تخلیه فشار و استرس‌های عصبی کودک می‌شود.
بازي، روش طبيعي شركت كودكان در فعاليتهايي است كه سرانجام سبب كسب مهارت و ورزيدگي براي مقابله با مشكلات زندگي مي شود.
كودكان از طريق بازي احساسات، ناكاميها و اضطرابهاي خود را بيان مي دارند. همه كودكان فارغ از رنگ پوست و مو يا تعلق به نژاد و قوم خاص در هر كجاي دنيا كه باشند بازي مي كنند فعاليت بازي در واقع تلاش كودك براي كنار آمدن با محيط است كه از اين طريق او خود را مي يابد و دنيا را درك مي كند.
-
رشد هوشی
بازي رشد هوش
ي را تسريع مي كند. كودكاني كه فاقد هر گونه اسباب بازي مي باشند و يا امكانات اندكي براي بازي دارند، از لحاظ شناختي از همسالان خود عقب تر هستند. اگر بپذيريم كه بازي براي رشد هوشي اهميت دارد در اين صورت آشنا كردن كودكان با بازي يكي از عواملي است كه رشد شناختي را تسهيل مي كند. کودکان در زمان بازی بطور کلی ۳ چیز را یاد میگیرند
- یادگیری درباره خود
- یاذگیری درباره جهان پیرامون و اطرافیان
- یادگیری حل مسائل پیش آمده
بازی پانتومیم
2.رشد اجتماعي
بازي در رشد اجتماعي كودكان تاثير چشمگيري دارد. كودكان اغلب براي اولين بار از راه بازي ياد مي گيرند كه چگونه از طريق بازي يكديگر را قبول داشته باشند. درباره قوانين بازي توافق كنند و گروهي به بازي بپردازند. مفهوم همكاري، پيروزي بر گروه رقيب، شكست و برتري طلبي اغلب در بازيهاي جمعي و گروهي به رشد لازم مي رسد
دارت آن ربایی
ضرورت شناخت اسباب بازی های كودكان
بازی یكی از كاركردها و نیازهای كودك محسوب می‌شود كه ضمن سرگرم كردن كودك ، او را برای ورود به زندگی واقعی آماده می‌سازد. اما انتخاب اسباب‌بازی مناسب موضوعی است كه باید مورد توجه خانواده‌ها قرار گیرد. هیچ چیز برای كودك جای اسباب بازی را نمی‌گیرد.
او با اسباب بازی خود تنها بازی نمی‌كند، بلكه اسباب بازی را تبدیل به موجودی جاندار می‌كند كه با او دوست می‌شود، دعوا می‌كند، درد‌دل می‌كند، نصیحت می‌كند، نگرانی‌هایش را در میان می‌گذارد و استرس خود را تخلیه می‌كند. طبیعی است كه در این بین اسباب بازی‌های مورد استفاده كودك نیز اهمیت زیادی دارد.
یادآوری دوران کودکی خاطره اسباب بازی های دلخواه را برای ما زنده می کند. چرا که اسباب بازی ها از عوامل عمده شادی و نشاط در کودک و همچنین ابزاری برای یادگیری و رشد هستند .
ژان پیاژه معتقد است که در گزینش اسباب بازی برای کودک باید دقت شود ، چرا که در شکل دادن به تمایلات عاطفی و روانی او نقش مهمی ایفا می کند و چنانچه در انتخاب آنها دقت و توجه کافی نشود ، تمایلات کودک ناخواسته به گونه ای دیگر شکل می گیرد.
میزان تاثیر شرکت والدین در بازی کودکان به عوامل متعددی بستگی دارد
- نگرش نسبت به بازی فرزند خود
- شناخت از مراحل رشد کودک
- تجربه از بازی های زمان کودکی خود
- آشنایی با انواع بازی ها
- باور نقش و اهمیت بازی در رشد کودک
- تاثیر کودکان از مشارکت والدین در بازی ها
والدین با شرکت در بازی کودکان آنها را بهتر می شناسند و از فرزندان خود یاد میگیرند و یادگیری آنها را تسهیل می کنند. بازی خستگی ملال کارهای جدی زندگی را از آنها دور می کند و با مشارکت خود علاوه بر اینکه به شادابی و نشاط بازی می‌افزایند، مسائل اخلاقی و اجتماعی را در قالب بازی می توانند آموزش دهند.
● فواید بازی
بازی برای كودكان نقشی حیاتی داشته و موجب پرورش روح و وسیله‌ای برای شادی و انبساط خاطر كودكان است.پدر و مادر عاقل در ضمن بازی كودك می‌تواند صفات اخلاقی و اجتماعی فراوانی را به او بیاموزد.همچنین بازی در گروه باعث پرورش وجدان كودك می‌شود.
رعایت تناسب سنی
در سه سال اول، زندگی كودكان به سرعت تغییر می‌كند و در این میان رعایت سن كودك در انتخاب اسباب‌بازی مهم است.
كودك خردسال به اسباب‌بازی‌ای نیاز دارد كه حواس پنجگانه او را تحریك كند.اسباب‌بازی‌های مناسب برای كودك زیر یك سال، آنهایی هستند كه رنگها، حالات مختلف سطح (نرمی یا زبری و غیره) مواد و شكلهای جالب و متنوع را به كودك بنمایانند.
اسباب‌بازی‌هایی كه صدا دارند، مثل جغجغه به كودك احساس تسلط و كنترل می‌دهد و رشد مهارتهای دستی و هماهنگی او را سرعت می‌بخشد.
كودكان نوپا از هرمهای اسباب‌بازی و الگوهایی كه سر هم می‌شوند; از جمله اسباب‌بازی‌های داخل حمام و پازلهای چوبی كه بر روی یك صفحه چیده می‌شوند، بسیار لذت می‌برند.
كودكان در دو سالگی مهارت چرخش مچ دست را كسب می‌كنند و اسباب‌بازی‌هایی كه درپوش پیچی دارند و مكعبهایی كه داخل هم چفت، می‌شوند برای آنان مناسب است.
كودك پیش دبستانی از بازی با مكعبها، وسایل نقاشی و رنگ‌آمیزی و هر چیزی كه محرك بازی‌های تخیلی باشد، لذت می‌برد.همچنین بازی با كارتهای بازی یا دومینوهای تصویری برای او جالب است.
● انواع بازی‌های دخترانه و پسرانه
شاید نوع اسباب‌بازی برای بچه‌های پسر و دختر در سنین مختلف تقریبا یكی باشد، اما شكل بازی‌های آنان با هم متفاوت است.
بازی پسرها و دخترها تا حدود یك‌سالگی با هم یكسان است.آنان می‌آموزند كه چگونه دستهایشان را حركت دهند، اشیا را در دست بگیرند، به دهان ببرند، صدای جغجغه را درآورند، به اداهای دیگران بخندند، با دستانشان بازی كنند، شصت پایشان را بگیرند و یا به دنبال عروسكهای متحرك بروند تا آنها را بگیرند، اما از حدود یك سالگی به بعد اختلافات در بازی‌های دختر و پسر نمایان‌تر می‌شود.
در جریان بازی است که نیروهای ذهنی و جسمی کودک یعنی دقت، حافظه، تخیل، نظم و ترتیب، چالاکی و ... رشد می‌یابند. بازی نقش مهمی را در رشد کودک ایفا، می‌کند. علاوه بر این انسان به عنوان موجودی اجتماعی، نیاز دارد که به گروهی تعلق داشته باشد و خود را بخشی از آن بداند. بازی در این رابطه وظایف متعددی در سطوح مختلف رشد به عهده می‌گیرد که در ارضاء روابط با رشد شناختی باعث افزایش مهارت‌ها در برنامه ریزی، توانایی حل مشکلات، مهارت در وضعیت تحصیلی و دست یافتن به دوراندیشی و غیره می‌گردد.
کودک از راه بازی می‌تواند به استعدادها، توانائی‌ها، خواست‌ها ضعف‌ها و نکات مثبت و منفی خود پی ببرد و لذا با شناخت ویژگی‌های خود ساخت شخصیتی خود را تحکیم بخشد . و لیکن با توجه به اهمیت و محور بحث در رابطه با تأثیر بازی در پرورش خلاقیت کودکان در صدد هستیم تا به تأثیر یکی از انواع بازی در پرورش خلاقیت کودکان بپردازیم. در میان اقسام بازی، بازی‌هایی که آفریده خود کودکان است و ما آنها را بازی‌های ابتکاری یا موضوع دار و نقش دار می‌نامیم اهمیت ویژه‌ای دارند. در این بازی‌ها خردسالان آنچه را که در محیط زندگی خود از فعالیت بزرگسالان می‌بینند، تقلید می‌کنند. بازی‌های ابتکاری به شخصیت کودک شکل می‌بخشد و از این رو وسیله پردازشی در تربیت او محسوب می‌شود.
رفتار و حرکات کودکان در بازی همیشه دقیق است، احساسات و تاءثرشان حقیقی و صادقانه است. به عنوان نمونه کودک می‌داند که عروسک یک نوع بازیچه است با وجود این مانند موجودی جاندار دوستش دارد. هنگامی که او در بازی نقش بزرگسالان را ایفاء می‌کند، این تنها یک تقلید ساده نیست، ابتکار و خلاقیت نیز در آن دیده می‌شود. کودک از تجربیات شخصی خود نیز بهره می‌گیرد. ابتکار و خلاقیت کودکان در آفرینش موضوع بازی و در تجسس وسایل جهت عملی ساختن آنها ظاهر می‌گردد. با کمک بازی‌های ابتکاری می‌توان مسائل مهم تربیتی را حل کرد. نقشی که کودک در بازی‌های ابتکاری برای خود انتخاب می‌کند انعکاسی است از خواسته‌ها و آرزوهای کودک. فعالیت فکری کودک ضمن بازی ابتکاری همه جوانب شخصیت کودک در اتحاد و همکاری با همبازی‌ها شکل می‌گیرد. ضمناً" می‌توان خلاقیت و فعالیت فردی کودک را در بازی‌های جمعی که به طرز صحیحی تشکل یافته باشد تکامل بخشید. بدین ترتیب بازی‌های ابتکاری چون وسیله‌ای پر اهمیت در رشد همه جانبه کودکان با دیگر انواع فعالیت‌های آنان مربوط است و این خود ارزش والای بازی‌های ابتکاری را در روند تربیتی کودک نشان می‌دهد.